DOM NAPOLEONA I POLSCY SZWOLEŻEROWIE

W tym roku obchodzimy 201. rocznicę pobytu Napoleona Bonaparte w (Neumarkt) - Środzie Śląskiej.

30 maja 1813 roku około godziny szóstej po południu osłaniany przez polskich szwoleżerów – lansjerów, przejechał przez bramę Legnicką w naszym mieście. Zamieszkał w domu sędziego Ferdynanda Jakuba Molla.

Dom dotrwał do naszych czasów, choć stan techniczny jego jest tragiczny. Na początku XX wieku Niemcy uwiecznili na notgeldach (pieniądzach zastępczych) wizerunek domu, w którym zamieszkał cesarz Francuzów. Nie ma żadnych wątpliwości co do miejsca i obiektu. Mam nadzieję, że z czasem budynek zostanie wyremontowany a wewnątrz, znajdzie się miejsce na pomieszczenie poświęcone Bonapartemu i polskim szwoleżerom – lansjerom. I o nich pragnę parę zdań napisać.

6 kwietnia 1807 r. Napoleon podpisuje dekret, którego artykuł 1 brzmi następująco: Utworzony będzie pułk lekkokonny polski gwardii. Termin „szwoleżerowie” to po francusku chevau-legers czyli lekkokonni. Kawalerzyści uzbrojeni byli w szablę strzelców konnych, pistolet skałkowy i karabinek kawaleryjski kalibru 17,5 mm, a od 1809 roku zamienili karabinek na lancę. Lanca była naprawdę śmiertelną bronią w rękach polskich szwoleżerów – lansjerów, bo tak ich zaczęto od tego czasu nazywać.

W naszym mieście przebywali w 1813 roku oficerowie tego pułku: Jan Hipolit Kozietulski, Andrzej Niegolewski bohaterowie szarży pod Samo-Sierrą i Dezydery Chłapowski, który pod Raichenbachem obecnie Dzierżoniowem, rozgromił rosyjskich kozaków.

Weźmy przykład z Marii Konopnickiej, która unieśmiertelniła najpiękniejszy w historii polski pułk jazdy, pisząc w wierszu o Samosierze: „Amaranty zapięte pod szyją”, bo oprócz granatowego to barwa tego munduru. Szwoleżerowie nie powinni być tylko ciekawostką historyczną. Pokolenie młodych Polaków powinno być dumne, że po średzkiej ziemi chodzili najwybitniejsi Polacy epoki napoleońskiej. Dlatego w wyremontowanym „Domu Napoleona” musi się znaleźć miejsce dla upamiętnienia polskich żołnierzy.

Francuski generał Lassal ułożył piosenkę o polskich lekkokonnych, którego dwa wersy świadczące o wielkiej bitności naszych rodaków przytoczę: „Pokażcie naród tak silny, by wytrzymać ich napór!” Pokażmy w Środzie Śląskiej, że jesteśmy godnymi ich następcami.

Woytek Kopacz

DOM NAPOLEONA - współcześnie i uwieczniony na notgeldach