Średzka premiera Festung Breslau

W przyszłym tygodniu, w księgarniach, będzie można nabyć książkę od dawna oczekiwaną: „Festung Breslau - 1945, Historia i Pamięć” pod redakcją dra Głowińskiego, współautora Monografii Środy Śl. Wczoraj, w naszym mieście odbył się wykład połączony z prezentacją książki.

Na temat obrony twierdzy wrocławskiej napisano już wiele, a pośród tych publikacji do klasyki należy zaliczyć wydaną w roku 1963 monografię „Upadek Festung Breslau”, autorstwa prof. Karola Joncy i prof. Alfreda Koniecznego (obaj związani z Wydziałem Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego).

Podczas wykładu (w ramach Muzealnych wykładów czwartkowych), zorganizowanego przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Średzkiej wspólnie z Muzeum Regionalnym, redaktor książki dr Tomasz Głowiński wspominał, że zabrakło w niej referatu prof. Joncy, który zmarł na cztery miesiące (w dniu 13 stycznia 2008 roku) przed zorganizowaną na Uniwersytecie Wrocławskim 6 maja 2008 roku konferencją naukową. Profesor Jońca zgłosił do wygłoszenia referat „Kapitulacja Festung Breslau w świetle nowych źródeł”. Podczas wspomnianej konferencji referaty wygłosili współautorzy prezentowanej książki, a wśród nich prof. dr hab. Alfred Konieczny z Zakładu Historii Administracji UW i ponad dwudziestu autorów, związanych naukowo z Uniwersytetem Wrocławskim oraz pracą zawodową w Instytucie Pamięci Narodowej - Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Na promocyjnym wykładzie poświęconym wystąpieniom naukowym, autorstwa dra Tomasza Głowińskiego, udział wziął (w charakterze gościa) prof. Rościsław Żerelik, którego rozdział „Nowy herb na nowe czasy. Symbolika miejska Wrocławia w czasie II wojny światowej” znalazł się w publikacji.

Recenzentem publikacji są profesorowie Marek Czapliński i Mateusz Goliński. Książkę naukowo i finansowo wsparł wspomniany prof. Rościsław Żerelik (autor publikowanych w „Rolandzie” artykułów historycznych), dyrektor Instytutu Historycznego UW.

„Festung Breslau broniła się w 1945 r. przez 80 dni. Miasta Krzyża Żelaznego Sowieci nie zdobyli. Niemiecka załoga: tak zbrodniarze z SS, rozbitkowie z Wehrmachtu i spieszony personel Luftwaffe, jak i liczy tu Volkssturm twardo stawiali opór Armii Czerownej. Ta w zdobywaniu nadodrzańskiej metropolii wykazała się wyjątkową nieudolnością. Obrońcy odparli dwa duże szturmy, wytrzymali potężne naloty i codzienny ostrzał. Kapitulowali w obliczu klęski III Rzeszy i rychłego końca wojny. Walki zmieniły miasto w cmentarz pełen ruin. Niektóre dzielnice zniszczono w ponad 75 procentach. Ich odbudową zajęli się przebywający na tę ziemię Polacy. Miasto Breslau straciło i ciało i duszę. Powstał Wrocław.”

Dlaczego warto tę książkę nabyć? Z prostego powodu. Otóż, podważa ona mit o zwycięskiej Armii Radzieckiej, która triumfalnie wyzwalała miasto za miastem nie zdobywając, wbrew twierdzeniom niektórych historyków poprzedniej epoki, twierdzy Breslau. Słusznie zauważyli to w swoich wspomnieniach, wydanych w Niemczech w 1959 roku So kämpfte Breslau dwaj ostatni komendanci twierdzy, Hans von Ahlfen i Hermann Niehoff, pisząc o błędach taktycznych Armii Czerwonej, która wkroczyła na ulice ówczesnego Wrocławia.

„(...) choć o twierdzę walczyli Niemcy z Rosjanami - to, jak się okazuje, właśnie Polakom, mieszkańcom Wrocławia, jest ta sprawa najbliższa.”

Patryk Medyński
fot. Wiktor Kalita