JAK SKARBNIK POWIATU ZAŁATWIŁA KREDYT

Rada Powiatu w Środzie Śląskiej postanowiła zaciągnąć kredyt długoterminowy na kwotę 5 500 000 złotych. Tak wielka suma miała podreperować budżet powiatu. Radni zgodzili się i podjęli stosowną uchwałę podczas sesji w czerwcu br.

Jednak, aby zaciągnąć kredyt, obowiązuje zasada ogłoszenia przetargu. 5 lipca starosta wydał zarządzenie, w którym powołał komisję przetargową. I od tego momentu zaczęły się przysłowiowe schody. Kredyt udało się zaciągnąć, jednak umowa, z uwagi na uchybienia przetargowe, jest nieważna i pieniędzy tych ruszyć z konta nie można. A bank odsetki liczy i bankowców nie interesuje to, że ktoś nie potrafił fachowo przygotować umowy przetargowej. Ten ktoś, to nie anonimowy urzędnik Starostwa Powiatowego, ale Skarbnik Powiatu, Janina Gawlik, ponoć fachowiec w każdym calu.

Sprawa ta albo zakończy się ugodą z bankiem, albo stanie na wokandzie.

Skarbnik Powiatu – Pani Gawlik

- To kuriozum, aby skarbnik powiatu określała wartość zamówienia na kartce papieru, na której nabazgrała długopisem liczby i pozycje, a wszystko to potwierdziła imienną pieczątką – mówi nasz informator.

Rzeczywiście, na kartce formatu A 4, Janina Gawlik poczyniła liczne wyliczenia. Przypominają one spis zakupów różnych materiałów, potrzebnych do wyremontowania toalety, a nie fachową prognozę wartości zamówienia. Ale nawet, gdyby przyjąć tę formę, to jej treść jest zupełnie niezgodna z prawem. Pani skarbnik wskazała, że wartość zamówienia wyniesie 461 432,90 zł. Skąd wzięła taką wartość, tego nie pisze. My wiemy za to, że naruszyła te przepisy ustawy o zamówieniach publicznych, które mówią o podstawie ustalenia wartości zamówienia, a nadto czasu jego wykonania. Pamiętajmy, że chodzi o kredyt długoterminowy, którego spłata powinna być dokonana do końca 2015 roku. Prawo o zamówieniach publicznych mówi wyraźnie, że jeżeli wartość zamówienia jest dłuższa niż 12 miesięcy „wartością zamówienia jest wartość ustalona z uwzględnieniem okresu wykonywania zamówienia przy uwzględnianiu wszystkich opłat, prowizji i odsetek i ewentualnie innych świadczeń.” Zgodnie z warunkami umowy podpisanej z bankiem, wartość ta wyniesie nie 461 432,90 zł., ale – uwaga! – 1 332 421 zł. O ile pomyliła się zatem pani Gawlik? – Dokładnie o 870 988,10 zł.

Członek komisji, Skarbnik Powiatu – Pani Gawlik

Tak więc powołano komisję przetargową w której, jawnie lekceważąc przepisy o finansach publicznych, zasiadła Janina Gwalik. Nie wchodząc w zawiłości prawa o zamówieniach publicznych, napiszemy krótko, że cała komisja dopuściła się naruszenia następujących przepisów ustawy o zamówieniach publicznych. Po pierwsze: niestarannie oszacowała wartość zamówienia. Po drugie: zaniżyła tę wartość. Po trzecie: nie zamieściła ogłoszenia o przetargu w Urzędzie Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich. Po czwarte: zaniechała czynności unieważnienia postępowania dotkniętego wadą prawną, uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy o zamówienia publiczne (w tym przypadku umowy z bankiem). I po piąte: nie wpisała do protokołu wartości zamówienia.

Warto podkreślić w tym miejscu, że w przypadku umów pożyczki czy kredytu do wartości zamówienia nie będzie się zaliczała suma pożyczki lub kredytu, lecz wyłącznie związane z kredytem świadczenia pieniężne na rzecz banku.

Nie bez ironii napisałem, że pani Gawlik to fachowiec w każdym calu. Dokonując wyliczenia wartości zamówienia obowiązana była, z racji pełnionej funkcji, do zachowania należytej staranności z uwzględnieniem zawodowego charakteru tej działalności. Traktuje o tym prawo zobowiązań, a definicję cywilistyczną śmiało można stosować do prawa o zamówieniach publicznych. Przy czym odmiennie, niż przy ocenie stosunków zobowiązaniowych, chodzi tu o należytą staranność zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego i to w tym zakresie, który wiąże się z podstawą ustalenia wartości zamówienia.

Gdzie zatem rzeczona staranność u pani Gawlik, która stosując choćby standardową metodę wyliczenia wartości zamówienia, pomyliła się o prawie 900 tysięcy złotych? A nawet zakładając, że jej wiedza nie jest wystarczająca w tym zakresie, mogła zwrócić się do innych, którzy wiedzą tą dysponują i mogą służyć fachowym wyliczeniem. Można było o to prosić przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia. Wówczas suma 1 mln 332 tys. 421 zł. byłaby bliższa rzeczywistej wartości zamówienia, a więc odsetek, opłat, prowizji itd. Jednym słowem, jeśli skarbnik powiatu nie potrafiła oszacować wartości zamówienia, winna była zwrócić się z zapytaniem do instytucji finansujących o pomoc w dokonaniu odpowiednich symulacji. No, ale przecież fachowiec nie korzysta z pomocy...

Na marginesie, też bez ironii, zaznaczyć należy, że kierownik zamawiającego, powołując Skarbnika Powiatu w skład komisji przetargowej, „uzbroił” niejako skład komisji o osobę posiadającą wiadomości specjalne z zakresu przedmiotu zamówienia (chodzi wszak o kredyt mający podreperować budżet, a budżetem i kredytami zajmuje się skarbnik).

Skarbnik Powiatu, członek komisji, fachowiec – Pani Gawlik

Postawmy taką oto tezę: Pani Janina Gawlik na funkcję Skarbnika Powiatu została powołana po raz pierwszy wraz z wejściem w życie reformy administracyjnej, a więc dziesięć lat temu. Pracowała z trzema starostami, a obecnie pracuje z czwartym. Bez prawa głosu doradzała czterem Zarządom Powiatu podczas czterech kadencji samorządowych. Sama jest przewodniczącą Rady Gminy Kostomłoty, a więc samorządowcem. Od wielu lat pełni w tej gminie mandat radnego. Co zatem się stało, że akurat przy tak ważnym dla budżetu powiatu przetargu o kredyt, za który można wiele zrobić, dokonała tylu uchybień? Czy jest to działanie świadome, czy nieświadome?

Pieniądze na koncie są, ale ruszyć ich nie wolno

Nie wolno, gdyż podpisana z bankiem umowa jest bezwzględnie nieważna. Dlaczego? Ano dlatego, że narusza aż kilka z siedmiu przesłanek z art. 146 ustawy prawo o zamówieniach publicznych. Naruszenie już choćby jednej z nich czyni taką umowę bezwzględnie nieważną. Weźmy dla przykładu pierwszą wymienioną w tym przepisie: „umowa jest nieważna, jeżeli: ogłoszenie o zamówieniu nie zostało zamieszczone w Biuletynie Zamówień Publicznych albo opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, chyba, że z przepisów ustawy nie wynika taki obowiązek”. Skoro już jesteśmy przy normach prawnych, warto też powiedzieć o tym przepisie prawa cywilnego, który niejako uzupełnia przepis art. 146 ustawy o zamówieniach publicznych, a który mówi, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna. Dodam przy tym, że czynności takiej nie można konwalidować, gdyż wynika bezpośrednio z ustawy, a nie z samej czynności prawnej (z podpisanej umowy). Brak publikacji w Dzienniku Urzędowym ustawodawca potraktował jako poważne naruszenie prawa, ponieważ w ten sposób dochodzi do jaskrawego ograniczenia konkurencyjności, jak również do ograniczenia dostępu do rynku zamówień publicznych. Skutkiem takiego uchybienia jest nieważność samej umowy.

I tyle. Bank pieniądze na konto powiatu przelał, ale skorzystanie choćby z jednej złotówki rodzi odpowiedzialność prawną. Kto zatem zechce wykorzystać je w finansowaniu zaplanowanych inwestycji, czy innych zadań należących do powiatu? Co ciekawe, bank liczy sobie normalne odsetki i prowizje, najnormalniej w świecie wykonując zobowiązania wynikające z podpisanej umowy. Tak też Powiat Średzki płaci za otrzymany kredyt, którego nie może wykorzystać.

Patryk Medyński
fot. Archiwum "Rolanda"