Skomentuj
Po ukończeniu szkoły powszechnej, średzkie dzieci mogły kształcić się nadal w miasteczku, w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym. Szkoła ta została zorganizowana z inicjatywy Mieczysława Świerczyńskiego i od dnia 1 IX 46 r. rozpoczęła pracę jako Prywatne Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące przy ul. Wrocławskiej 12, wcześniej nazywanej ulicą Stalina.
Stan zniszczenia budynku oceniono pod koniec 1945 r. na 30 %.W tym czasie średnią szkołę ogólnokształcącą tworzyło 3-letnie Gimnazjum, do którego przyjmowano absolwentów szkoły powszechnej, oraz 2-letnie Liceum Ogólnokształcące. Jednak z dniem 1 IX 1947 r. szkoła została upaństwowiona, a rok później gimnazjum i liceum zostały przekształcone w szkołę ogólnokształcącą stopnia podstawowego i licealnego. Od roku 1948 szkolnictwo dzieli się na podstawowe obejmujące klasy od I do VII oraz na licealne obejmujące klasy od VIII do XI.
Szkoła mieściła się w budynku piętrowym, specjalnie wybudowanym przed wojną dla celów szkolnych i jedynie w krótkim okresie powojennym budynek ten pełnił funkcję szpitala dla żołnierzy radzieckich. Usunięto wówczas cały sprzęt stanowiący wyposażenie szkoły, część wyposażenia bezpowrotnie zniszczono. Wszystkie pomieszczenia były zaśmiecone, miały wybite szyby, była zniszczona instalacja elektryczna i instalacja centralnego ogrzewania. Budynek na cele oświatowe, z rąk radzieckiej Komendantury Wojennej, przejęto zupełnie pusty. Nowoprzyjęci uczniowie mieli obowiązek zgłaszać się do szkoły z własnym krzesłem lub stołem. Przez lata gromadzono wyposażenie do 15 sal szkolnych i pozostałych pomieszczeń.
W 1947 r. z funduszy PRN zakupiono 100 stołów i 200 stołków a także wyposażono szkołę w ławki szkolne zebrane z cegielni Swójca. Jednak tylko 50% z nich nadawało się do użytku szkolnego. Brakowało także tablic, w szkole znajdowało się ich zaledwie 6., a pokoje nauczycielskie, jak zaznaczył w sprawozdaniu ze stycznia 1949 r. wizytator okręgowy Jan Dudek, były pozbawione szaf i krzeseł. Zdobywane z trudem wyposażenie było bowiem przeznaczane na potrzeby ogólne; np. 15 starych szaf ubraniowych przystosowano, przez zamontowanie w nich półek, na szafy biblioteczne.
Obok szkoły, do której przylegał park składający się ze starokrzewia, znajdował się budynek sali gimnastycznej (pozbawiony przyrządów), który dopiero w marcu 1949 r. zabezpieczono przed dalszym niszczeniem, naprawiając i szkląc okna i drzwi. Został on też wtedy przekazany do użytku, pomimo że był pozbawiony ogrzewania i wymagał kapitalnego remontu znajdujących się w nim szatni, toalet, natrysków i magazynu. Odnowienia wymagało również boisko, należało ponadto wyremontować skocznię i zrobić bieżnię.
Także w roku 1949, w ciągu ferii letnich, odremontowano nieczynne do tej pory ogrzewanie centralne, wstawiono 2 kotły, grzejniki, uzupełniono przewody, odmalowano budynek, założono instalację elektryczną na I i II piętrze, założono natryski. Pozostały natomiast w toaletach stare, często psujące się automaty do spłukiwania, których nie można było wymienić ze względu na brak nowych na rynku.
Pierwszymi pedagogami byli dyr. Mieczysław Świerczyński, Bogdan Pendzej, Stefania Sibiga i ks. Antoni Kij. W krótkim czasie dołączyli do nich Jadwiga Pendzej, Florentyna Łabęcka, Henryk Kutyłowski, Zofia Krzyżanowska, Henryk Puczyński.
W roku 1949 kadrę pedagogiczną szkoły średniej tworzyło już 18 nauczycieli. Zdecydowana większość grona, bo aż jedenaście osób, posiadało wykształcenie pozwalające na prowadzenie pracy pedagogicznej. Byli to ponadto ludzie zaangażowani w życie społeczne Środy Śl. Dwóch nauczycieli pracowało jako radni PRN, jeden nauczyciel działał w MRN, pozostali prowadzili Ligę Morską i Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, lub pracowali w charakterze członków Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza, w Towarzystwie Burs i Stypendiów, w Związku Zachodnim, Lidze Lotniczej, Komitecie Odbudowy Warszawy i Lidze Kobiet. W szkole było zatrudnionych także dwóch woźnych, jedna woźna i jedna sprzątaczka. Dla woźnego, na terenie szkoły zostało przeznaczone mieszkanie 3 pokojowe z kuchnią, położone w południowym skrzydle. Natomiast na służbowe mieszkania dla nauczycieli Zarząd Miasta przeznaczył budynek przy ul. Stalina 15.
Dzieci starające się w 1946 r. o przyjęcie do tej placówki szkolnej, mogły korzystać z prywatnych kursów przygotowujących do nauki w klasach licealnych, jak też do egzaminów wstępnych do gimnazjum. Prowadziła je w swoim mieszkaniu przy pl.Wolności 44 mgr filologii klasycznej Stefania Sibiga, mieszkająca w Środzie Śl. od jesieni 1945 r. Wszechstronnie uzdolniona i bardzo pracowita, prowadziła wykłady z języka polskiego, łaciny, propedeutyki filozofii, z także z przedmiotów ścisłych.
Przeprowadzenie egzaminów we wrześniu 1946 r. było konieczne dla ustalenia poziomu wykształcenia, a raczej braków w edukacji młodzieży, przystępującej do nauki po kilkuletniej przerwie spowodowanej minioną wojną. Na podstawie otrzymanych wyników można było ustalić program nauczania. Pierwsze zajęcia uczniów polegały przeważnie na pomocy nauczycielom przy porządkowaniu pomieszczeń, zdobywaniu wyposażenia m.in. grzejników. Żeliwne piecyki wyszukane w opuszczonych domach i zainstalowane w szkole słabo ogrzewały duże sale lekcyjne, często więc dla rozgrzania się, urządzali uczniowie wyścigi na obszernych szkolnych korytarzach. Podczas poszukiwania wyposażenia do szkoły, młodzież inspirowana przez nauczycieli, zbierała w mieście pomoce naukowe, wyszukując ich na strychach, w komórkach i piwnicach. Niezbędne dla nauczycieli biologii i fizyki, okazały się tablice poniemieckie, a dla nauczycieli geografii i historii zbiór map geograficznych i historycznych, które zostały znalezione przez młodzież. Pomoce, które były zniszczone, uczniowie naprawiali i zaklejali niemieckie napisy. Wiele pomocy naukowych młodzież wykonała samodzielnie, odrysowując z podręczników tablice, schematy czy portrety.
Działała w szkole także pomoc koleżeńska pod patronatem ZMP; w jej ramach każda klasa miała opiekuna w jednej z klas wyższych. Najlepsi uczniowie pomagali niejednokrotnie nawet pięciu gorzej się uczącym kolegom. Nazwiska uczniów najbardziej aktywnych i najlepiej uczących się były wymienione na tablicy honorowej wiszącej na korytarzu.
Wyróżnieni, na koniec roku otrzymali z rąk dyrektora świadectwa i nagrody książkowe. W 1949 r. najlepsi uczniowie otrzymali jednorazowe stypendium w wys. 2000 zł. (ok. 6 % uczniów ze wszystkich przedmiotów miało bdb). Rok szkolny 48/49 zakończono zabawą urządzoną z inicjatywy Komitetu Rodzicielskiego. Odbyła się ona na boisku, a do tańca przygrywała orkiestra. Młodzież została poczęstowana podwieczorkiem, na który złożyły się kawa z mlekiem, bułki z masłem, ciastka i kompot. Natomiast wieczorem zapłonęło ognisko i rozległy się śpiewy.
Barbara Gąsieniec
