KU UMACNIANIU LUDOWEJ WŁADZY (cz. IV)

Jednym z licznych wrogów władzy ludowej byli tzw. kułacy. Grupa ta oprócz gospodarstw zagrodowych, posiadała większy areał pola, choć słowo większy nie oznacza, że były to dziesiątki hektarów, o setkach nie wspominając. Chłop mający 7-9 ha pola, już pretendował do miana kułaka.

Określenie to po raz pierwszy zastosowano w Związku Radzieckim, na tych obszarników, którzy zatrudniali najemną siłę roboczą. Władza ludowa przedstawiała kułaka jako wyzyskiwacza ubogich, wroga proletariatu, gdyż ubogi chłopi mieścili się w ucięciu systemowym jako lub wyzyskiwany, któremu z pomocą przychodzi proletariacka rewolucja. Kułak zaś kojarzył się z ciemiężycielem i był wrogiem owej rewolucji na równi z magnatem ziemskim, przemysłowcem czy miejskim burżujem. Ówczesna propaganda bardzo często przedstawiała go jako grubasa z wykrzywioną gębą, ubranego w schludną marynarkę z kamizelką i zegarkiem w kieszonce, z której wystawał łańcuszek. W 1947 roku ułożono nawet na potrzeby propagandy taki oto wierszyk: Kułak płacze, kułak stęka, a od setek kieszeń pęka. Od lat 50. musiały upłynąć dwie dekady i dopiero w latach 70. partia zaczęła promować chłopów gospodarujących na dużych areałach, co świadczyło o ich przedsiębiorczości i gospodarności.

Wiosna 1952 roku była okresem, w którym oczy i uszy bezpieki nastawione były właśnie na rolnictwo, choć o innych „odcinkach” nie pozwalano sobie zapomnieć.

W sprawozdaniu za okres od 4 kwietnia do 4 maja 1952 roku sporządzonego na potrzeby Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publiczbnego we Wrocławiu szef miejscowego UB pisał co następuje (pisownia oryginalna):

Obecne sprawozdanie za miesiąc kwiecień jest nieszczegółowe, gdyż przed końcem miesiąca została przeprowadzona reorganizacja w myśl rozkazu MBP (Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego – dop. PM)l, tak że materiały i agentura zostały poprzekazywane do innych pracowników, którzy to jeszcze nie zdążyli przeanalizować wszystkich spraw przejętych.

Sytuacja bez zmian

 Sytuacja na odcinku bezpieczeństwa nie uległa zmianie. W okresie sprawozdawczym w powiecie niezanotowaliśmy ani jednego napadu, jak też nie było żadnych włamań, mieliśmy tylko pożary lasu i słomy w PGR-ze. Sprawa która jest nadal prowadzona na szeroką skalę, słuchanie radia z zachodu.

Jak podawano w poprzednim sprawozdaniu przez tut. Urząd jest prowadzona sprawa członków nielegalnej organizacji WiN bandy „Murata”, gdzie to w miesiącu marcu został aresztowany Dziadowicz Michał, chłop bezpartyjny. Posiadał 7 ha ziemi. Wymieniony w 1949 roku przetrzymywał bandę oraz na jej polecenie kolportował na kilku gromadach tut. powiatu nielegalne ulotki, redagowane przezWiN. Areszt w/w został zatwierdzony przez szefa WUBP i otrzymano sankcje od prokuratora.

W powiązaniu ze sprawą nielegalnej organizacji WiN prowadzona jest w tut. Urzędzie sprawa nad członkiem tejże organizacji. W poprzednich raportach już pisano, że ostatnio tenże figurant będąc kierownikiem fabryki w Środzie Śląskiej spowodował, że produkcja tejże fabryki była celowo wykonywana źle. Figurant z pracy jako kierownik tejże fabryki został zwolniony dyscyplinarnie. Otrzymano w jego sprawie kilka doniesień, które nadal potwierdzają szerokie kontakty i wyjazdy figuranta. Nadal jest rozpracowywany.

W poprzednim sprawozdaniu pisaliśmy o wrogim środowisku w gromadzie /gminie/ Mrozów, gdzie to grupa b. AK-owców systematycznie utrzymuje kontakt oraz dokonuje nadużyć. Na czele tej grupy stoi zawiadowca stacji kolejowej. W tej sprawie o ich działalności otrzymano w miesiącu sprawozdawczym dalsze dane oraz ustalono nr samochodu który przyjeżdża z Wrocławia. Wymienieni utrzymują kontakt listowny z USA, a w roku 1951 w tej okolicy działa banda, co jest podejrzane że utrzymywali oni z nimi kontakt.

Ostatnio otrzymano doniesienie o kontaktowaniu się pracownika z fabryki obiektu wojskowego z Wrocławia z figurantem na tutejszym terenie, który służył do 1939 roku w Wojsku Polskim zawodowo, w czasie okupacji w policji niemieckiej, po wojnie był K-dtem policji w obozie na zachodzie. Sprawę tą przekazano do WUBP Wydz. IV-ty.

Element kułacko-spekulancki

Akcja siewna w całym powiecie przebiega sprawnie. Są niedociągnięcia z tego powodu, że brak nasion, które Wrocław przysyła z dużym opóźnieniem, jak pszenice przysłano dopiero 21 IV. Br., koniczynę opóźniono, nasiona motylkowe też opóźniono z przesyłką. Sabotaży czy dywersji w związku z akcją siewną nie odnotowano.

W okresie sprawozdawczym została założona jedna spółdzielnia produkcyjna..

Na odcinku wiejskim, element kułacko-spekulancki i inni podobni prowadzą wrogą działalność za pomocą masowego słuchania radia z zachodu i rozpowszechniania różnych wrogich wersji.

W gromadzie Wrocisławice istnieje całe środowisko wrogie. Urząd prowadzi jego rozpracowanie. Wodzirejem jest tam niejaki Sztaldbucher (?) a inspiratorem pośrednim kułak Skrzypczak. Posiada on 24 ha ziemi, jest członkiem komitetu kościelnego. Wymienieni systematycznie słuchają radia z zachodu, do spółdzielni nie wstępują. W środowisku tym posiasdamy dwóch informatorów „Franek” i „Ryś”. Ostatnio wymieniony kułak Skrzypczak chciał wpisać się do spółdzielni, jednak w tym celu powiadał, aby sam objąc kierownicze stanowiska, a jeżeli się to nie uda, to zdać gospodarstwo i wyjechać, tym samym wywołać zamieszki w spółdzielni produkcyjnej. Jednak do spółdzielni produkcyjnej nie został przyjęty.

W miesiącu sprawozdawczym otrzymano doniesienie ze źródła „Kosa” i „Koperta” na Stadnika Karola rolnika indywidualnego. Posiada 7 ha ziemi – do 1939 roku współpracował z sanacją, w czasie okupacji z niemcami, a obecnie prowadzi rozbijacką robotę  przeciw spółdzielni produkcyjnej. W sprawie jego wysłano pisma do miejscowości skąd przybył, a tutaj nastawiono na niego agenturę.

Jak już poprzednio podawaliśmy przez tut. Urząd jest prowadzona sprawa na wrogie środowisko w gromadzie Rusko, którzy to systematycznie prowadzą rozbijacką robotę, są to byli czł. AK. Ostatnio otrzymano doniesienie ze źródła „Szostak”, gdzie podaje, że figuranci wiedzą, że są przez nas rozpracowywani, gdyż jeden z nich pojechał do Kraśnika woj. Lublin, gdzie dowiedział się, że tam UB zbierało o nim opinie dla UB w Środzie Śl., co faktycznie się potwierdza, gdyż tut. Urząd takowe pismo do Kraśnika wysłał. W sprawie tej wysłanie zostanie pismo do WUBP Lublin o przeprowadzenie dochodzenia skąd figuranci dowiedzieli się, że są rozpracowywani.

W dniu 18.IV.br. w leśnictwie Marszowice pow. Środa Śl. powstał pożar lasu. Na wskutek pożaru spaliło się około 5 ha lasu. Przeprowadzono śledztwo w celu ustalenia sprawcy pożaru. Ustalono, że sprawcą pożaru był miejscowy leśniczy Mazur Józef, który w tym czasie był w lesie i stał nad robotnikami leśnymi, zapalając papierosa rzucił zapałkę na ziemię z czego powstał pożar. Sprawca pożaru przyznał się do spowodowania pożaru na skutek nieostrożnego obchodzenia się z ogniem. Po porozumieniu się z WUBP zostanie on przykładnie ukarany administracyjnie.

W ostatnim czasie sprawozdawczym zrealizowano sprawę nadużyć w GS Udanin, gdzie to magazynier tamtejszego GS-u Grzebuła prowadził szkodliwą działalność, a mianowicie do otrąb, które były przywiezione na paszę dla trzody chlewnej dosypywał nawozów sztucznych, powodem czego trzoda chlewna zaczęła zdychać, gdyż chłopi kupowali z GS otręby, które to były zatrute nawozami sztucznymi przez magazyniera GS-u. Za powyższą działalność magazynier Grzebuła zostanie aresztowany. Do sprawy w/w GS-u posiadamy materiały na prezesa tegoż GS Chlupka, który systematycznie sabotuje robotę na odcinku wiejskim. W toku śledztwa Chałupce zostanie udowodniona jego wroga działalność, za co zostanie pociągnięty do odpowiedzialności.

 Kierownik spija śmietanę

 Państwowe Gospodarstwa Rolne, które już zakończyły całkowicie siewy zbóż kłosowych i buraków cukrowych przygotowują glebę pod kartofle.

Jeżeli chodzi o wrogą działalność, to w ostatnim okresie na odcinku PGR przejawia się ona przeważnie w dokonywaniu nadużyć i kradzieży.

W gospodarstwie PGR Wilkostów była systematycznie dokonywana kradzież śmietany prez kierownika tegoż majątku Cychila Józefa, gdzie to śmietana, która była odstawiana do melczarni w Środzie Śl. miała tylko 6% tłuszczu, natomiast po zjechaniu Komisji na miejsce stwierdzono, że śmietana zawiera 12% tłuszczu, gdzie wynika że wymieniony kierownik PGR przed dostawą do mleczarni śmietany zbierał pewną część dla siebie dla własnego użytku.

Podobnie w PGR Lenartowice zespół Brzezina kierownik tegoż gospodarstwa ob. Zieliński, który również postępował w ten sposób ze śmietaną oraz wymienił trzy jałówki dwuletnie, a na ich miejsce wstawił małe cielaki oraz trzymał on 12 sztuk świń, które żywił majątkową paszą, gdzie obecnie trzyma 6 sztuk świń, które również żywi majątkową paszą.

Należy nadmienić, że obecnie przyjechała Komisja z Okręgu Wrocław PGR, która to dokładnie bada wszystkie nadużycia we wszystkich majątkach w zespole Brzezina powiat Środa Śląska, gdzie po zbadaniu dokładnie przez Komisję przystąpi się do przesłuchania świadków, którzy to już częściowo potwierdzili wymienione fakty, gdzie sprawa zostanie skierowana na drogę sądową. Ostatnio stwierdzono, że dnia 28. IV. br. nie przyjeżdża komisja do dalszych kontroli, ponieważ jak twierdzą pracownicy i zootechnik tego zespołu, że Zieliński i Cychil kilkakrotnie jeździli do Wrocławia do Okręgu, dokąd to wozili pełne walizki mięsa celem zatuszowania sprawy oraz nadużyć jak również i sam agronom tego zespołu Krasecki Antoni który brał udział w pobieraniu śmietany i gęsi w majątku Wilkostów, podobnie jeździł do Wrocławia do Okręgu PGR aby zatuszować tą sprawę, gdzie do chwili obecnej nie przyjeżdża już komisja celem dalszego kontrolowania.

W majątku PGR Leśnica zespół Brzezina padło sześć sztuk krów gdzie to zachodzi podejrzenie, że jest to celowa robota, ponieważ w tym samym dniu w majątku PGR Wróblowice, zespół Brzezina, zachorowało 120 sztuk świń lecz zostały one uratowane i żadnych padnięć nie było. Pokarm świń został przesłany do analizy do Wrocławia, ponieważ w toku przesłuchania świadków stwierdzają oni, że pokarm, którym były karmione krowy i świnie – czyli makuch – był nadesłany z Wrocławia i z zeznań świadków (pracowników) tegoż majątku, zachodzi podejrzenie, że świnie i krowy tylko wskutek tego makuchu chorowały. Sprawę powyższą prowadzi referat IV-ty tut. Urzędu, ponieważ zachodzi podejrzenie, iż mogła to być celowa robota, gdyż w majątkach należących do zespołu Brzezina od dłuższego czasu notuje się przejawy wrogiej działalności ze strony poszczególnych kierowników PGR.

W dniu 2.IV.br. w gospodarstwie PGR Gałów zespół Wilków Średzki na wskutek wypuszczenia na trawę gdzie był siany nawóz sztuczny padły dwa woły robocze. Sprawę tę prowadzi MO pod naszą kontrolą.

W PGR Wojczyce zespół Juszczyn w dniu 20.IV.br. wybuchł pożar słomy starej stojącej w stercie. Straty wynoszą około 1.500 zł. Sprawę powyższą prowadzi MO pod naszą kontrolą.

Otrzymano dane ze źródła „Zenon”, że były kierownik majątku PGR Rakuszyce zespół Wilków Średzki, Bukowski nie wysiał nawozów sztucznych pod pszenicę jesienną w 1951 roku, w wyniku czego w roku 1952 w czasie zbiorów jest przewidziana b. niska wydajność z ha, jak np. było zasiane 16 ha jęczmienia i 6 ha rzepaku, gdzie ziemia nie jest należycie uprawiona i zachodzi obawa, że zboże to musi być całkowicie zaorane, ponieważ bardzo mały procent powschodziło.

Po zwołaniu komisji i przesłuchaniu świadków, gdzie fakty całkowicie potwierdziły sprawa została zakończona przez referat IV-ty tut. Urzędu i została przesłana do Wydz. IV WUBP do zatwierdzeń, a upłynęło już miesiąc czasu.

Robota idzie do przodu

 Po linii PGR-ów w miesiącu styczniu br. została zrealizowana sprawa pod kryp. „PLON” w związku z czym aresztowano 6-ciu figurantów podejrzanych o dokonywanie sabotażu i szkodnictwa w poszczególnych gospodarstwach PGR na naszym terenie Zespołu Wilków Średzki.

Aresztowani figuranci zajmowali kierownicze stanowiska w gospodarstwach. W toku śledztwa uzyskano dalsze fakty szkodliwej działalności ze strony agronoma Zespołu Hosaja Józefa, który to w dniu 3.IV.br. został aresztowany i przekazany do referenta  śledczego tut. Urzędu. Śledztwo w tej sprawie zostało ukończone i spraw siedmiu figurantów została przekazana w dniu 30.IV.br. do Prokuratora Powiatowego w Środzie Śląskiej.

W miesiącu sprawozdawczym została znaleziona broń palna, po stwierdzeniu okazało się, że broń ta w roku 1951 w miesiącu czerwcu została zrabowana z Pow. Komendy SP (Służba Polsce – przyp. PM). Broń tą obecnie znaleziono na cmentarzu, dobrze zakonserwowaną. Opakowanie jej i smary stwierdzają stwierdzają, że włamania do SP w 1951 roku dokonalisami pracownicy SP w Środzie Śl. gdyż i smary do konserwowania ukrytej broni pochodzą z SP. należy tutaj nadmienić, że sprawa ta została zaniedbana, gdyż Wydz. V-ty WUBP zabrał nam pracowników, którzy prowadzili tą sprawę, a kilkakrotnie był wysyłany do WUBP Wydz. V-ty mł. ref. W celu udzielenia mu pomocy w tej sprawie, gdy Wydz. V-ty otrzymał dane dot. tego napadu, to pracownicy Wydz. V-go nic nie pomogli, a tylko pozbywali się pracownika tut. Urzędu.

W okresie sprawozdawczym aresztowano dane osoby:

1. Dziadowicz Michał – za współpracę z nielegalną rogan. WiN.

2. Grzebuła Michał – za wrogą działalność na odcinku wiejskim.

W okresie sprawozdawczym oficer śledczy ukończył siedem spraw, które zostały przekazane do Prokuratury. Ostatnio prowadzona ankietyzacja w tut. powiecie przebiegła pomyślnie i już dobiega końca, jedynie posterunek Rakoszyce melduje, że pomimo zawiadomienia rozwieszał afisze o jeden dzień wcześniej.

Ubecy nie chuliganią

Sprawa kadr w naszym Urzędzie przedstawia się krytycznie, jak stwierdziła Komisja WUBP, która pomogła przy reorganizacji. Obecnie się jeszcze sytuacja pogorszyła, gdyż dwóch referentów gminnych poszło na kurs, a jeden st. referent poszedł do szpitala tak, że w Urzędzie pozostało nas pięciu pracowników operacyjnych. W ostatnim okresie huligaństwo czy temu podobnych rzeczy ze strony naszych pracowników nie było. Otrzymano tylko dane, że pracownicy, a to klucznik i jeden wartownik pomagali aresztowanym w otrzymaniu paczek, dane te niepotwierdziły się, a pracownicy ci zostali przeniesieni.

Opracowanie
Patryk Medyński
Wiktor Kalita

(Poprzednie częśći tego cyklu znajdziecie Państwo w dziale HISTORIA)