MUZEUM, CZY PRYWATNY FOLWARK SOŁTYSA?

Takie pytanie zadają nam czytelnicy z gminy Miękinia. Przedmiotem ich dociekań jest funkcjonujące od lat we wsi Lutynia muzeum lokalne, w którym eksponowana była makieta sławnej bitwy z 5 grudnia 1757 roku.

O taktyce użytej wówczas przez wojska pruskie pod wodzą Fryderyka II uczą na całym świecie, m.in. w takich akademiach wojskowych jak amerykańska West Point.

Wracając do kwestii czy lutyńskie muzeum stanowi prywatną własność sołtysa tej wsi Daniela Uszyńskiego, który urządzać miał w nim polityczne spotkania, jest pytaniem otwartym. Właściciel nieruchomości Henryk Baniowski obecnie przebywa za granicą, a klucze do obiektu pozostawił także u sołtysa, który wg swoich oponentów ma użytkować muzeum sprzecznie z jego przeznaczeniem. Chodzi także o to, że na płocie okalającym muzeum powiesił swój baner wyborczy startując w ostatnich wyborach na wójta gminy Miękinia.

Faktem jest, że w ostatnich latach ruinę poniemieckiego muzeum bitwy lutyńskiej pracownicy miejscowego zespołu szkół doprowadzili do stanu używalności. Pomalowali ściany, umyli okna, posprzątali. Stało się tak, gdyż dyrektor szkoły Jadwiga Rybacka, z wykształcenia historyk, postanowiła podjąć inicjatywę promocji Lutyni. Na początku napisała jej monografię, a następnie wraz ze swoimi uczniami realizowała program „Szkoła Marzeń”. Odniósł on wielki sukces i spotkał się z uznaniem nie tylko miejscowej społeczności, ale także naukowców, dyplomatów zagranicznych, władz oświatowych i lokalnych. Cel został osiągnięty, aby promować Lutynię, a tym samym lokalną społeczność oraz działalność szkoły poprzez wydarzenia historyczne.

Przypomnijmy, że w roku szkolnym 2006/2007 Gimnazjum w Lutyni realizowało program „Szkoła Marzeń”. W jego ramach wybudowano makietę przedstawiającą fragment obrony kościoła w Lutyni. Planszę, na której przedstawiono obiekty lokalnej architektury i krajobrazu oraz figurki żołnierzy, o wymiarach 2x3 metry wykonali pieczołowicie gimnazjaliści pod czujnym okiem historyka, a zarazem dyrektora ich szkoły, Jadwigi Rybackiej. W 2007 roku przy wsparciu Muzeum Regionalnego w Środzie Śl. doszło do obchodów 250. rocznicy Bitwy pod Lutynią. Było to uwieńczenie projektu. W uroczystościach uczestniczyli m.in. dyplomaci z Niemiec i Austrii, naukowcy, zagraniczni goście, władze samorządowe. Jednym słowem wieloletnia praca nie poszła na marne.

Wracając do siedziby muzeum, właścicielem nieruchomości jest mieszkający we Francji Henryk Baniowski. Zgodził się on chętnie z podjętą wówczas inicjatywą i udostępnił klucze do budynku pani dyrektor Rybackiej. Wówczas nie było jeszcze żadnych problemów. Do przedsięwzięcia włączył się także ówczesny sołtys Lutyni. W międzyczasie powstała ścieżka edukacyjna, chętnie odwiedzana w celach dydaktycznych przez liczne wycieczki szkole i studenckie, a niedawno została podpisana umowa o współpracy z uczelnią wojskową Bundeswehry w Dreźnie i Wyższą Szkołą Oficerską Wojsk Lądowych we Wrocławiu.

- W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy nikt jednak nie przyjeżdżał. Uznałam, że może jest to dobry czas, aby wystawę czasowo przenieść do Miękini - opowiada Jadwiga Rybacka. - Chodziło o to, aby i mieszkańcy północnej części gminy mogli ją zobaczyć. Poza tym chciałam odświeżyć prezentowane eksponaty. Większość z nich pochodzi z moich prywatnych zbiorów. Dwa dni po demontażu makiety i innych eksponatów, w tym tablic korkowych z opisami o treści historycznej, wybuchł skandal. Na wizytę przyjechała pani konserwator zabytków, która zastała puste muzeum, a zarazem wiszący na płocie polityczny baner sołtysa startującego w lokalnych wyborach na wójta gminy. Baner ten powiesił obecny sołtys wsi, pan Daniel Uszyński, twierdząc, że jest to informacja dla mieszkańców. Pani konserwator nakazała ściągnąć baner i wytłumaczyła, że płot należący do muzeum to nie jest miejsce na polityczne kampanie wyborcze. Jakież było moje zdziwienie, kiedy w księdze pamiątkowej wystawy, którą wystawiła moja szkoła, a na której widnieje jej pieczęć, znalazłam wpisy kandydatów partii PiS w wyborach i innych działaczy tego ugrupowania. Według mnie jest to niedopuszczalne i świadczy, że pomieszczenie muzeum było wykorzystywane na spotkania partyjne - mówi Jadwiga Rybacka.

Dyrektor Rybacka w rozmowie z kontrolującą muzeum konserwator próbowała wytłumaczyć sytuację i oświadczyła, że jeszcze kilka dni temu w budynku znajdowała się ekspozycja wystawy. Przy tej rozmowie obecny był także sołtys i obecny radny powiatowy, Daniel Uszyński. Okazało się wówczas, że i on dysponuje kompletem kluczy do budynku, które wręczył mu właściciel, Henryk Baniowski, o czym pani dyrektor wcześniej nie wiedziała.

Sołtys Uszyński całą tę sytuację ocenia zupełnie inaczej.

- Co do baneru potwierdzam. Był to mój baner wyborczy, gdyż startowałem w wyborach na stanowisko wójta gminy Miękinia. Nie byłem kandydatem żadnej partii politycznej, skąd więc traktowanie tego w kategoriach jakiejś polityki? - pyta sołtys. - Faktem jest również to, że otwierałem muzeum na czas odwiedzin szkolnych wycieczek. Zorganizowałem dla dzieci występ teatralny i zakończenie wakacji. Faktem jest także, że w siedzibie muzeum odbyło się spotkanie z doktorem Sławomirem Węgrzynowiczem, historykiem, który opowiadał o stosunkach polsko-rosyjskich. Na jego prelekcję przyjechała wtedy pani Mirosława Stachowiak-Różycka, która z ramienia Prawa i Sprawiedliwości startowała w wyborach na prezydenta Wrocławia. W muzeum wyłożona została księga pamiątkowa i kandydatka wpisała się w niej. Na spotkanie wykład dra Węgrzynowicza przyszło wielu ludzi. Nikt nikogo nie pytał, do jakiej partii i czy w ogóle do jakiejś należy. Co do przyjazdu pani konserwator zabytków, było o nim wiadomo wcześniej. Dlaczego zabrano te eksponaty, nie wiem. Oświadczam, że z radą sołecką podjęliśmy inicjatywę budowy nowej makiety Bitwy pod Lutynią, która wraz z innymi eksponatami znajdzie się w muzeum. Pani konserwator w uwagach pokontrolnych nakazała jedynie wyczyścić rynny i uporządkować teren, co też z inicjatywą naszych mieszkańców wiosną wykonamy - podkreśla sołtys.

Jak wiemy dr Sławomir Węgrzynowicz zapraszany był na wykłady przez władze lokalne partii Prawa i Sprawiedliwość. Odbyły się one m.in. w Środzie Śląskiej oraz w okolicznych miejscowościach na terenie powiatu średzkiego w świetlicach wiejskich. Również w regionie. Jak twierdzą nasi rozmówcy związane były z kampanią wyborczą członków tego ugrupowania.

Przypomnijmy także, że dr Węgrzynowicz jest historykiem związanym z „Gazetą Polską” i z PiS. Zajmuje się m.in. badaniem polskich i rosyjskich archiwów. Świadczą o tym informacje zawarte na stronie internetowej wrocławskiego klubu „Gazety Polskiej”. Stąd też wiele osób ma wątpliwości, czy w spotkaniach tych chodzi jedynie o przekaz historyczny, czy też promowanie idei i poglądów partii Jarosława Kaczyńskiego...

Patryk Medyński

Fot. Wiktor Kalita