Skomentuj
Jeszcze tylko przez dwa tygodnie w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej będzie prezentowana interesująca wystawa z unikalnymi eksponatami, udostępniona przez wrocławskie Muzeum Militariów (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej) pt: „Powroty do...”
Lata 1945-1948 były czasem stopniowej likwidacji Polskich Sił Zbrojnych istniejących i walczących na obczyźnie nieprzerwanie od 1939 roku. Na skutek politycznych decyzji, naszym żołnierzom nie było dane wrócić do prawdziwie wolnej i niepodległej Polski w zwartych szeregach, ze sztandarami i bronią w ręku.
Dalsze koleje ich losu wyznaczyło zdawanie posiadanego uzbrojenia i sprzętu, rozwiązywanie oddziałów, utworzenie Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, demobilizacja oraz podjęcie niezwykle trudnej decyzji, co do dalszych losów oznaczającej dalszą emigrację bądź też powrót.
Udostępniona obecnie Muzeum Regionalnemu w Środzie Śląskiej wystawa „Powroty do...” dotyczy tych, którzy podjęli decyzję powrotu do Polski. Niedomówienie zawarte w tytule, pomijające w sposób celowy takie słowa jak: „Polska”, „Ojczyzna”, ma wskazywać na pewnego rodzaju niewiadomą, jaką był powrót do kraju o innym obliczu, ustroju i zmienionym kształcie granic, do rzeczywistości, która okazała się być diametralnie różną od tej, o którą toczono walkę.
Głównym elementem wystawy jest prezentacja zdjęć autorstwa Tadeusza Szumańskiego – z urodzenia wilnianina, żołnierza 2 Korpusu odznaczonego Krzyżem Walecznych, uczestnika walk na szlaku od Monte Cassino po Bolonię, a równocześnie fotografa i korespondenta wojennego 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej, którego prace zamieszczone były w licznych ówczesnych publikacjach prasowych i książkowych, by wspomnieć tu tylko pierwsze wydanie „Monte Cassino” autorstwa Melchiora Wańkowicza. Wzmiankowane zdjęcia wykonane zostały przez Szumańskiego podczas jego powrotu do Polski na pokładzie brytyjskiego statku s.s. Eastern Prince latem 1947 roku. Stanowią one interesujący i cenny reportaż, na który składa się wybór fotografii ułożonych chronologicznie oraz w pewnej części stosunkowo dokładne opisanych przez ich autora.
Dokumentują one jeden rejs powrotny – od ostatnich chwil spędzonych na Wyspach Brytyjskich, załadunek w porcie, uroczyste pożegnanie, podróż, poruszenie wynikające z dostrzeżenia zarysu ojczystego lądu, spotkanie na morzu z okrętami „ludowej” Marynarki Wojennej, aż po zawinięcie do portu przeznaczenia i wyładunek. Towarzyszą im plansze z mapami ukazującymi wysiłek zbrojny Polskich Sił Zbrojnych, zmianę przebiegu granic Polski po zakończeniu II wojny światowej oraz obrazujące główne trasy powrotu zdemobilizowanych żołnierzy. Wymownym potwierdzeniem słuszności niedopowiedzenia zawartego w tytule wystawy są dokumenty świadczące o represjach komunistycznych udostępnione dzięki uprzejmości dr Krzysztofa Szwagrzyka – naczelnika Okręgowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu – wśród których znalazły się między innymi akty oskarżenia skierowane przeciwko byłym żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych.
