PASJONACI! ("Okiem czytelnika")

Średzcy pasjonaci dawną i dzisiejszą historią Środy Śląskiej ”Nowego Targu, Novum Forum" chcieliby zapewne, aby wszelkie zachowane pamiątki z przeszłości średzkiego grodu były eksponowane w Regionalnym Muzeum lub widokowej wieży przy kościele św. Andrzeja.

W letnim okresie wieża jest udostępniona zwiedzającym, którzy mogą podziwiać z tarasu widok miasta i okolicy, a na parterze zapoznać się z książkami poświęconymi historii Środy Śląskiej.

Turysta idący po stromych, wąskich schodach, wdrapuje się na wyższą kondygnację nieco zasapany z wysiłku i mimochcąco napotyka na tej wysokości resztki mechanicznego urządzenia, które w dawnych czasach napędzało zegar.

Na murach średzkiej dzwonnicy w średniowieczu pojawiły się drewniane tarcze słonecznego zegara . W słoneczny dzień przechodzień zadzierał głowę ku górze i odczytywał porę dnia, którą wskazywał mu cień metalowego pręta umieszczony na cyferblacie zegara.

A powracając do turysty… Można by umieścić w sąsiedztwie zegarowego mechanizmu drewnianą lub metalową kopię cyferblatu pierwotnego zegara z napisem legendy. I tu na tej wysokości turysta przystanął by dla odpoczynku, a przy okazji dowiedział by się, że taki zegar istniał w zamierzchłej przeszłości.

Wiem, że mój informator zna bezinteresownego pasjonatę, który deklaruje wykonanie takiego cyferblatu zegara. To nie znaczy, że będzie to duplikat zgodny z pierwowzorem, bo żaden sztych lub rysunek wyglądu oryginału nie zachował się. Wzór i wykres cyfr na cyferblacie może być wyglądem zbliżony do oryginału lub stylizowany. Tylko, że taki eksponat można umieścić wewnątrz wieży za zgodą właściciela ww. obiektu i muzealnika.

Pozwoliłem sobie na narysowanie kilku przykładów cyferblatów zegarowych. Zegar o napędzie mechanicznym, zainstalowano na wieży (dzwonnicy) w początkach XVII wieku. Zegarowe tarcze były widoczne ze wszystkich zewnętrznych ścian budowli tzn.: zachodu, wschodu, południa i północy.

Władysław Żukowski