Skarby rodziny Frommerów

W ubiegłym tygodniu, tuż przed Dniami Środy Śl., w naszej redakcji odbyło się przekazanie kompletu archiwalnych dokumentów, zabezpieczonych przez  średzianina - Władysława Żukowskiego, które przed laty były własnością dawnego mieszkańca naszego miasta - Martina Frommera.

Martin Frommer urodził się 25.02.1877 r. w Środzie Śl. i był jej mieszkańcem do roku 1945.

Mieszkał przy ul. Parkowej 2 (willa stojąca do dziś na terenie graniczącym z parkiem miejskim).

Dokumenty te byłyby dawno zniszczone, gdyby nie uratował ich przed spaleniem Władysław Żukowski.  

Pan Żukowski na początku lat siedemdziesiątych pracował jako palacz w starostwie powiatowym. Któregoś dnia zjawiła się komisja z Wrocławia, aby przeprowadzić remanent w urzędowym archiwum. Część dokumentów została przyniesiona do kotłowni, z poleceniem ich spalenia. Wśród nich był także komplet dokumentów dotyczących rodziny Frommerów, z licznymi fotografiami. Zainteresowały p. Władysława i zabrał je do domu.

Ciekawostką jest, że były one przez niego wykorzystane przy pisaniu cyklu artykułów „Średzką dorożką po ulicach Środy Śląskiej”, które przez wiele ostatnich miesięcy publikowaliśmy na naszych stronach.

Dokumenty te, zebrane w trzech tomach, to m.in. drzewo genealogiczne rodziny, dziesiątki fotografii rodzinnych M. Frommera, manuskrypty, maszynopisy i dokumenty pochodzące z kancelarii kościelnych, a także dokumenty urzędowe, wśród których znajdują się plany architektoniczne budynku, w którym mieszkała rodzina Frommerów - w willi ze schodkami w parku miejskim -  oraz osobiste listy i zapiski i zachowany w dobrym stanie pamiętnik prowadzony od 1877 do roku 1944.

Martin Frommer był asystentem w szkole, dyrektorem gospodarki komunalnej, aktywnym członkiem towarzystwa stenografii/. Pisywał do powiatowego kalendarza, średzkiej gazety. Parał się także muzealnictwem w średzkim muzeum (mieszczącym się wówczas na rogu ulic Kolejowej i Daszyńskiego).

Władysław Żukowski postanowił przekazać dokumenty na ręce Edgara Güttlera, który pełni funkcję przewodniczącego Stowarzyszenia Średzian w Hamlen i jest zarazem redaktorem niemieckiego pisma „Neumarkter Roland”.

Zostaną one wykorzystane w publikacjach na łamach niemieckiego czasopisma, które kolportowane jest na terenie Niemiec i w wielu krajach świata, gdzie jeszcze żyją byli mieszkańcy Neumarkt i powiatu średzkiego, a także, po uprzednim przetłumaczeniu i opracowaniu, na łamach naszej gazety. Część z tego zbioru, głównie fotografie, osobiste zapiski, dokumentujące drzewo genealogiczne, karierę zawodową członków rodziny, itp. osobiste dokumenty zostaną przekazane na ręce żyjącej w Hamlen córki Martina Frommera, Karin Renate.

(red.)
fot. Wiktor Kalita

Helmut Kloske (skarbnik Neumarkter Verein)., Władysław Żukowski, (darczyńca), Edgar Güttler (przewodniczący Neumerkter Verein, redaktor naczelny gazety „Neumarkter Roland”), Patrycjusz Medyński (redaktor naczelny naszej gazety).