Sołtysi dostaną pieniądze?

Być może w porządku obrad trzydniowej sesji Sejmu RP, która rozpoczęła się dziś, posłowie rozpatrzą nowy projekt ustawy dotyczącej udziału mieszkańców sołectw w życiu społecznym i gospodarczym gminy oraz zastanowią się nad przyznaniem diet dla sołtysów.

Rząd proponuje, aby środki funduszu były przeznaczane na realizację przedsięwzięć, które zgłoszone jako wniosek sołectwa, są zadaniami własnymi gminy a które posłużą poprawie warunków życia mieszkańców i będą zgodne ze strategią rozwoju gminy. Pieniądze te mogą być również przeznaczone na działania zmierzające do usunięcia skutków klęski żywiołowej.

Zgodnie z rządowym projektem ustawy, gminy otrzymają z budżetu państwa częściowy zwrot pieniędzy (w formie dotacji celowej) na te wydatki, które zostały wykonane w roku poprzednim. Warunkiem przyznania w danym roku budżetowym środków z funduszu jest złożenie do wójta lub burmistrza wniosku, który został uprzednio uchwalony podczas zebrania wiejskiego, organizowanego z inicjatywy sołtysa bądź rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców sołectwa. Wniosek taki powinien zawierać wskazanie zadań przewidzianych do realizacji na obszarze sołectwa w ramach środków określonych dla danego sołectwa wraz z oszacowaniem ich kosztów i uzasadnieniem. Wójt, a w przypadku Środy Śl., burmistrz, w terminie do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy przekaże sołtysom informację o wysokości tych środków. W terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy, którego dotyczy wniosek, sołtys przekaże wójtowi (burmistrzowi) wniosek, w celu uwzględnienia go w projekcie budżetu gminy.

W uzasadnieniu projektu ustawy podkreślono znaczenie sołectwa, jako najmniejszej jednostki pomocniczej o najsilniejszych więzach łączących mieszkańców. Zaznaczono przy tym, że sołectwa usytuowane są głównie na terenach o charakterze wiejskim i pomyślany jest właśnie o mieszkańcach wsi. Akcentuje ich rolę w życiu społecznym, jak choćby ich udział w rozpatrywaniu spraw dotyczących miejsca zamieszkania. Mieszczą się tu takie uprawnienia jak np. opiniowanie projektów uchwał rady gminy o podstawowym znaczeniu (jak np. budżet, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego), dbałość o zaspokojenie potrzeb mieszkańców sołectwa i reprezentowanie ich interesów na zewnątrz. Typową kompetencją jest tu np. składanie do władz gminy wniosków dotyczących interesów mieszkańców, a także wspomaganie gminy w realizacji jej zadań. Sztandarowym przykładem z tego zakresu jest pobór podatków i opłat lokalnych w drodze inkasa przez sołtysów, czy pełnienie funkcji organizacyjnej wobec społeczeństwa wsi.

Z kolei poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym proponuje, aby państwo zagwarantowało sołtysowi, jako „przewodniczącemu organu wykonawczego”, (sołectwa), stałą dietę w wysokości 200 złotych miesięcznie. Dieta ta wypłacana byłaby przez wójta bądź burmistrza, a w pełni finansowana przez państwo. Podlegałaby ona corocznej waloryzacji od dnia 1 marca. Ponadto fakultatywnie przyznano radzie gminy uprawnienia do
ustanowienia zasad, na jakich sołtysowi będzie przysługiwała dodatkowa dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej (np. na sesję rady gminy, komisję itp.).

Patryk Medyński