WOJNOWICKI ZAMEK NIEBAWEM OTWORZY SWOJE PODWOJE

Czynnikiem podstawowym, determinującym rozwój turystyki są walory turystyczne. Spośród walorów antropogenicznych zwanych też kulturowymi szczególnie cenione przez turystów są zabytki będące świadkami minionych epok, dawnej architektury i sztuki.

Przestrzeń turystyczna gminy Miękinia, która zgodnie z przyjętą definicją stanowi obszary, na których występuje zjawisko ruchu turystycznego (niezależnie od jego wielkości i charakteru) wzbogaci się, już od 1 marca 2015 r. o nową bazę turystyczną. Nowy zarządcza Zamek Wojnowice Sp. z o.o. przywraca do świetności, zamknięty trzy lata temu zamek na wodzie.

Budowla przechodzi gruntowny remont, renowację wnętrz i odtwarzane są detale architektoniczne. Mimo trwających prac konserwatorskich zamek otwiera już swoje podwoje dla turystów, oferując im bazę gastronomiczną i noclegową, z nowoczesną kuchnią oraz zmodernizowanymi pokojami z łazienkami. Goście będą mieli do dyspozycji 6 pokoi, w tym 3 jednoosobowe i 2 dwuosobowe oraz restaurację. Obiekt będzie także udostępniany na konferencje naukowe i różnorodne szkolenia. Prezes Zarządu Jan Andrzej Dąbrowski poinformował, że po zakończeniu prac związanych z restauracją elewacji wewnętrznych i dziedzińca kolejnym etapem będzie remont fosy oraz rewitalizacja zabytkowego parku.

Niewątpliwie zamek na wodzie stanowi największy walor kulturowy gminy Miękinia. Wojnowicki zabytek jest obiektem powszechnie znanym na terenie Dolnego Śląska, a także w kraju i za granicą. To obiekt o znaczeniu ponadregionalnym, jeden z nielicznych tego typu w Polsce. Budowla o wyjątkowych walorach architektonicznych, malowniczej bryle, ściśle związany z kulturą późnośredniowiecznego Wrocławia. Opisywany i publikowany we wszystkich przewodnikach turystycznych po Polsce oraz Dolnym Śląsku, a także w wielu wydawnictwach albumowych poświęconym zabytkowym budowlom z różnych epok.

Z kart historii najnowszej odnotowano, że zamek po II wojnie światowej był opuszczony i popadał w ruinę. W latach 1960-1970 przejął go wrocławski oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Dzięki wsparciu wojewódzkiego konserwatora zabytków, który finansował całość prac remontowych w zamku i parku, obiekt powoli odzyskał swój charakter i piękno.

Zamek od 1987 roku administruje Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, a obiekt pełni rolę Domu Pracy Twórczej dla środowisk artystycznych i naukowych Wrocławia i kraju. W zamku rozpoczęła działalność galeria, kawiarnia, restauracja i hotel. Przez wiele lat opiekunem zamku w Wojnowicach był Franciszek Oborski.Mimo, że obiekt ten jest znanym i chętnie odwiedzanym miejscem przez Wrocławian, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, które przez kilkadziesiąt lat nim zarządzało zrezygnuje z jego prowadzenia.

26 października 2012 roku budynek wraz z tak zwanym „domkiem ogrodnika" zostają zamknięte, natomiast park pozostaje w dalszym ciągu dostępny dla turystów. Stowarzyszenie Historyków Sztuki w Warszawie, dotychczasowy zarządca, przekazało obiekt do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, którym zarządza Starosta Średzki. Kilka miesięcy trwają prace Starosty Średzkiego, wspólnie z Wojewodą Dolnośląskim, przy udziale Ministerstwa Skarbu Państwa dotyczące dalszych losów zamku, jego zagospodarowania i zadecydowaniu o wyborze podmiotu, który będzie zarządzał zabytkowym obiektem.

Od 7 czerwca 2014 r. nowym gospodarzem obiektu zostaje Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Zamek ma być miejscem spotkań dla Europy Wschodniej i realizacji działalności statutowej fundacji. Obejmuje ona inicjatywy kulturalne, edukacyjne i naukowe, których celem jest zbliżenie Polaków z narodami zza granicy wschodniej.

***

Zamek w Wojnowicach wzniesiono w roku 1513, przebudowywany był w latach 1545-1560 oraz w XVIII i XX wieku. Gotycko-renesansowy nawodny zamek obronny pierwotnie stanowił siedzibę rycerską. Powstał na planie prostokąta o wymiarach około 22 x 24 m, pierwotnie w układzie podkowiastym, od 1. połowy XVI w. jako czteroskrzydłowe założenie z wewnętrznym dziedzińcem. Otoczony został fosą z ceglanym mostem od strony północnej, który powstał w miejscu mostu zwodzonego. Jako budulca użyto cegły, jedynie detale architektoniczne takie jak obramienia okien i renesansowy portal z herbami Bonerów wykuto w piaskowcu. Przy portalu znajduje się smukła wieżyczka zwieńczona obecnie krenelażem, natomiast skrzydła zamku mają schodkowe szczyty. Dziedziniec, w którym umieszczono studnię, w przyziemiu od wschodu otoczony jest arkadami. Na elewacjach zewnętrznych, od strony wschodniej, południowej i zachodniej zachowały się wykusze latrynowe.

Wokół zamku rozpościera się park o powierzchni 6,96 ha założony w połowie XIX wieku, w stylu angielskim z roślinnymi elementami kompozycyjnymi typowe dla założenia dworskiego, jak aleja, potężne lipy oraz drzewostan z gatunkami egzotycznymi i rodzimymi, charakterystyczny dla parków naturalistycznych XIX wieku.

Otoczenie wsi, położone na styku dwóch mezoregionów geograficznych: Pradoliny Wrocławskiej i Wysoczyzny Średzkiej należy do jednych z najładniejszych w gminie. Naturalne walory krajobrazowe - lekko pofalowany teren porośnięty lasami mieszanymi i szpilkowymi, lasy pocięte systemem grobli, z oczkami wodnymi i podmokłymi, bujnymi łąkami, szerokie plamy pól uprawnych sprawiają, że ta część gminy Miękinia stała się często i chętnie odwiedzanym miejscem.

Tekst i zdjęcia
Zbigniew Pilch