Trochę historii

W 2004 r. Rada Powiatu w Środzie Śląskiej powołała do życia Średzkie Centrum Medyczne Sp. z o. o. (uchwala nr XIX/107/2004), której celem było prowadzenie Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, realizującego zadania w zakresie lecznictwa zamkniętego. Równolegle prowadzone było postępowanie restrukturyzacyjne wobec mocno zadłużonego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej. W listopadzie 2005 r. zawarto ugody restrukturyzacyjne ze 113 wierzycielami, a w 2007 roku wojewoda dolnośląski wydał decyzję o restrukturyzacji. Po wypełnieniu jej warunków możliwe stało się podjęcie uchwały o likwidacji PZOZ-u i uchwałę taką rada powiatu przyjęła 25 sierpnia 2009 r. (uchwała nr XXXVIII/229/2009). Jej  skutkiem było przejęcie świadczeń medycznych PZOZ-u przez NZOZ Średzkie Centrum Medyczne Sp. z  o. o., której jedynym udziałowcem był Powiat.

Kolejne istotne zmiany w funkcjonowaniu szpitala przyniósł rok 2010. 5 maja 2010 r. zarząd powiatu, będący jednocześnie właścicielem ŚCM, reprezentowany przez starostów sprzedał udziały w Średzkim Centrum Medycznym spółce pod nazwą Polskie Centrum Zdrowia. Warto podkreślić treść paragrafu 6, w którym kupujący zobowiązuje się do kontynuowania przez co najmniej pięć lat, licząc od daty zawarcia umowy, działalności szpitalnej w czterech oddziałach: chirurgii ogólnej, pediatrii, ginekologii i położnictwa oraz chorób wewnętrznych. 

W grudniu 2012 r. zarząd podjął uchwałę w sprawie sprzedaży nieruchomości zabudowanej budynkiem szpitala powiatowego wraz z towarzyszącymi mu budowlami (uchwała nr 204/2012). Stosowny aneks podpisano 21 grudnia 2012 r. Drugi podpisany w tym dniu aneks dotyczył wydłużenia okresu prowadzenia w/w działalności szpitalnej do 10 lat czyli do grudnia 2020 roku.

Likwidacja działalności medycznej w szpitalu i upadłość PCZ

Ogromne nakłady finansowe, jakie nowy właściciel poniósł na remont i przebudowę budynku szpitala w latach 2010-2015, nie wskazywały na czarny scenariusz likwidacji szpitala, który rozpoczął się w lipcu 2015 roku wówczas rzekomo z powodu remontu zamknięto 4 podstawowe oddziały tj: Wewnętrzny, Chirurgii Ogólnej, Ginekologii i Położnictwa oraz Neonatologii. Trudną sytuację spółki będącej właścicielem szpitala ujawnił wniosek do sądu o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, a gdy w grudniu 2016 roku szefostwo Polskiego Centrum Zdrowia zostało aresztowane było już pewne, że Powiat stał się ofiarą przestępców gospodarczych. Mimo to, przy wielkim zaangażowaniu i poświęceniu personelu medycznego, do końca czerwca 2017 roku w budynku szpitala funkcjonował jeszcze oddział pediatryczny. Punktem kulminacyjnym kryzysu w średzkiej służbie zdrowia było przeniesienie nocnej i świątecznej opieki medycznej do Sobótki w miesiącach lipiec-wrzesień 2017. Po wielu staraniach ówczesnego starosty Sebastiana Burdzy, od 1 października  2017 roku nocna i świąteczna opieka medyczna wróciła do budynku szpitala, zarządzanego już przez syndyka masy upadłościowej PCZ.

Współpraca z syndykiem i odzyskanie budynku

Przejęcie masy upadłościowej PCZ, w skład której wchodził również budynek szpitala w Środzie Śląskiej, przez syndyka PCZ SA - Zim­mer­mann Fi­li­piak Re­struk­tu­ry­za­cja SA było początkiem batalii o odzyskania prawa własności do budynku. Mimo upadłości władze PCZ zdążyły kilkukrotnie przenieść własność budynku na spółki powiązane. Jednak syndyk odzyskał prawo do budynku szpitala i przystąpił do jego wyceny. W marcu 2019 ogłoszono pierwszy przetarg na zbycie budynku. Cena wywoławcza całości (działka, szpital z wyposażeniem oraz budynek gospodarczy) opiewała na kwotę blisko 8,6 mln zł netto (ponad 10,5 mln zł brutto). Mimo dużych nacisków ze strony mieszkańców oraz lokalnych samorządów władze Powiatu nie zdecydowały się na złożenie oferty. Po nierozstrzygnięciu drugiego przetargu Powiat przystąpił do negocjacji z syndykiem, proponując mu zakup nieruchomości szpitala za 60% ceny szacunkowej budynku tj. 4 663  tys. zł. Propozycję tę zaakceptował syndyk oraz rada wierzycieli i w związku z tym w październiku 2019 roku podpisano umowę przedwstępną określającą warunki nabycia nieruchomości. Konsekwencją tej umowy jest podpisany 27 stycznia br. akt notarialny ostatecznego nabycia szpitala.

Partnerstwo z gminami nie takie oczywiste

Temat szpitala był jednym z kluczowych haseł wyborczych w wyborach samorządowych w 2018 roku. Zarówno kandydaci na radnych, jak również - a nawet przede wszystkim - kandydaci na burmistrza Środy Śląskiej, dostrzegali ten problem i starali się wykorzystać temat szpitala do pozyskania wyborców. W tej sytuacji konieczne stało się porozumienie wszystkich samorządów z terenu powiatu i partnerstwo w tej bardzo ważnej kwestii jaką jest przywrócenie świadczeń medycznych. Powiat przyjął w tym procesie rolę lidera. Już w lutym 2019 r. odbyło się pierwsze spotkanie z przedstawicielami lokalnych samorządów, radnymi powiatu oraz osobami zaangażowanymi w temat szpitala. Na kolejnym włodarze gmin mieli wstępnie określić się co do współpracy i ewentualnej partycypacji w kosztach.

Strategia władz powiatu ukierunkowana na maksymalne obniżenie wartości budynku szpitala, a następnie jego wykup po optymalnej cenie, była przyczyną pierwszych nieporozumień. Zwłaszcza ze strony władz gminy Środa Śląska wychodziły bardzo istotne naciski, aby nabyć budynek już w przetargu za ponad 10 mln zł, a później w drugim za ponad 7 mln zł.

Gdy rada wierzycieli zatwierdziła propozycję cenową zarządu powiatu, wznowiono rozmowy z lokalnymi samorządami. 21 października odbyło się kolejne spotkanie, na którym zaprezentowano cenę wykupu oraz modele współpracy i partycypacji w kosztach. Ostatecznie zaakceptowany został wariant, w którym Powiat pokryje 50% ceny zakupu, Środa Śląska 30%, Miękinia 10%, a pozostałe trzy gminy po 3,33%.

Następstwem tych ustaleń była seria wizyt starostów na komisjach i sesjach rad gmin. Gminy Malczyce, Kostomłoty i Udanin wstępnie zaakceptowały zaproponowane warunki partnerstwa. Gmina Miękinia, ze względu na swoje położenie, od początku do tematu partycypacji w kosztach podchodziła dość sceptycznie. Natomiast gmina Środa Śląska swoje wsparcie finansowe uzależnia od spełnienia kilku warunków, które obecnie starostwo analizuje.

– Kto ostatecznie wesprze zakup szpitala i na jakich warunkach? Tego dzisiaj nie możemy jednoznacznie stwierdzić. Jedno jest pewne współpraca i partnerstwo w procesie wykupu szpitala da nam poczucie jedności i solidarności oraz zrozumienia tematu. Brak porozumienia ponadpolitycznego spowoduje jedynie osłabienie rangi problemu i jest wielkim zagrożeniem dla procesu reaktywacji działalności medycznej w budynku szpitala. Proces ten będzie wymagał użycia wszystkich środków i kontaktów, zarówno w NFZ,  jak również tych politycznych, bo tylko wtedy możemy osiągnąć sukces – mówi starosta Krzysztof Szałankiewicz

Kupiliśmy budynek szpitala i co dalej?

Teraz, kiedy własność budynku stała się faktem, możliwe są trzy warianty reaktywacji działalności medycznej:

1. zlecenie świadczenia usług medycznych podmiotowi/podmiotom prywatnym,
2. współpraca z samorządowymi podmiotami medycznymi będącymi w sieci szpitali.
3. powołanie powiatowo-gminnego podmiotu medycznego od podstaw - nowa spółka medyczna/SPZOZ z udziałem Powiatu oraz Gmin.

Dużym utrudnieniem jest ustawa o sieci szpitali i ograniczenia jakie nakłada na nowe podmioty tj. minimum dwa lata funkcjonowania. W konsekwencji tego, reaktywacja szpitala w stanie jakim działał do 2015 roku tj. 4 oddziały podstawowe (wewnętrzny, pediatryczny, chirurgii ogólnej, ginekologii i położnictwa), 2 oddziały pomocnicze (anestezjologii i intensywnej terapii oraz neonatologii) oraz izba przyjęć - jest raczej niemożliwa ze względów finansowo-kadrowych oraz otoczenia zewnętrznego (sieć szpitali).

Spośród trzech wariantów przywrócenia działalności najbardziej realny wydaje się wariant pierwszy, polegający na zleceniu świadczenia usług medycznych podmiotowi/podmiotom prywatnym. Rozwiązanie to przewiduje:

-      reaktywację oddziałów niezabiegowych: wewnętrznego i pediatrycznego

• utworzenie całodobowej izby przyjęć, zintegrowanej z nocną i świąteczną opieką medyczną oraz gabinetami zabiegowymi (tzw. „chirurgii jednego dnia”)
• stworzenie powiatowej przychodni wysokospecjalistycznej (poradnia kardiologiczna, endokrynologiczna, diabetologiczna, onkologiczna itd.)
• utworzenie centrum rehabilitacji i fizjoterapii współpracujące z oddziałem wewnętrznym i pomiotem zewnętrznym np. ZOL-em lub DPS-em prowadzącym działalność opiekuńczo-leczniczą (wykorzystanie sprzętu rehabilitacyjnego znajdującego się w budynku).

Zalety takiego wariantu :

• brak dodatkowego zaangażowania finansowego ze strony powiatu i gmin,
• brak konieczności zakupu sprzętu specjalistycznego ruchomego,
• odpowiedzialność za kontraktacje świadczeń, zatrudnienie personelu, zaopatrzenie itd. spoczywa na podmiocie zewnętrznym,
• w przypadku nierentowności działalności, zadłuża się podmiot, na samorządach nie ciąży konieczność spłaty zaciągniętych zobowiązań,
• właścicielem mienia pozostaje Powiat i w przypadku nie spełnienia warunków przez podmiot zewnętrzny ma on możliwość wypowiedzenia umowy.

Wady:

• brak możliwości bezpośredniego wpływu na poziom świadczenia usług medycznych,
• duże ryzyko komplikacji w przypadku trudnej sytuacji podmiotu świadczącego usługi medyczne,
• ryzyko brakiem zainteresowania ze strony podmiotów zewnętrznych.

Już teraz wiemy, że szpital w Środzie Śląskiej, ze względu na dogodną lokalizację (centralna część województwa, bliskość Wrocławia i jego obwodnicy oraz autostrady A4), dokonane remonty oraz posiadane wyposażenie jest atrakcyjny dla wielu podmiotów liczących się na rynku usług medycznych. Możliwość utworzenia swoich pododdziałów w Środzie Śląskiej rozważa kilka podmiotów medycznych. Istotne będą dla nich takie czynniki jak: cena najmu, dostępność kadry medycznej, bliskość Wrocławia oraz możliwość wypracowania oferty zarówno dla mieszkańców powiatu (kontraktacji świadczeń z NFZ), jak również oferty usług odpłatnych i wysokospecjalistycznych deficytowych na rynku.

Ostateczny zakres usług medycznych będzie znany w okolicach czerwca 2020 roku. Bardzo ważną kwestią jest kontraktacja świadczeń medycznych w zakresie lecznictwa szpitalnego. Zgodnie z informacją otrzymaną od dyrektora Dolnośląskiego Oddziału NFZ-tu, nowe kontrakty będą zwierane po wygaśnięciu starych, czyli w 2021 roku.                                

Plan na najbliższe miesiące to…?

Wraz z nabyciem prawa własności do budynku szpitala Powiat uzyskał  możliwość ubiegania się o kontrakty medyczne, a także dofinansowanie innych przedsięwzięć. Jeszcze w lutym planowane są spotkania z dyrektorem Dolnośląskiego Oddziału NFZ, wojewodą, posłami oraz  politykami. Starostowie liczą, że trudna sytuacja służby zdrowia w kraju, w przypadku planów reaktywacji szpitala w Środzie Śląskiej może - paradoksalnie - okazać się korzystna. Dlaczego? Przede wszystkim szpital w Środzie będzie miał „czyste konto”, bo pozostałe szpitale w latach 2015-2019 średnio zadłużały się o 5 mln zł rocznie i mają zobowiązania na poziomie 20 mln zł. Państwo musi wdrożyć mechanizm naprawczy, który nie tylko spowoduje bilansowanie się placówek medycznych, ale również da możliwość spłaty zaległych zobowiązań. W tym celu niezbędna będzie zmiana sposobu rozliczenia, z ryczałtowej na jednostkową. Przy czym płatność za wykonane usługi medyczne będzie musiała zawierać rekompensatę za zaległe zobowiązania. To podwójna szansa dla naszej placówki. Po pierwsze - na przejęcie kontraktów medycznych, po drugie - na samofinansowanie się.

– W pierwszej kolejności chcemy stworzyć coś w rodzaju miniSORU na bazie nocnej i świątecznej opieki medycznej. Temat reaktywacji działalności medycznej w budynku szpitala jest problemem złożonym i uzależnionym od wielu czynników. Podjęcie się tego wyzwania wymaga współpracy wszystkich samorządów. Jako samorządy współpracujemy przy inwestycjach drogowych, dlatego wierzę, że w przypadku powiatowej służby zdrowia też dojdziemy do porozumienia, które docenią mieszkańcy. Mam nadzieję, że za 2, 3 lata szpital w naszym mieście będzie dawany jako przykład reaktywacji działalności medycznej i cała Polska będzie brać z nas przykład  – ocenia wicestarosta Sebastian Burdzy.

Jaki jest wynik ekonomiczny zbycia i zakupu budynku szpitala?

Budynek szpitala przy ul. Kolejowej 16 po przejęciu przez Polskie Centrum Zdrowia przeszedł gruntowny remont i przebudowę. Wykonano wówczas elewację, dobudowano  dwa szyby windowe, izbę przyjęć, klatkę schodową oraz blok operacyjny. Inwestycje te wyceniono na 4 mln zł. Poziom zaawansowania prac adaptacyjno-remontowych na chwilę obecną można oszacować na 80%. Ponadto do wyremontowanych oddziałów zakupiono łóżka i nowoczesny sprzęt, który zabezpieczono i jest w bardzo dobrym stanie. Pozostałe 20% dotyczy pomieszczeń na I i II piętrze, gdzie funkcjonowały oddziały chirurgii i ginekologii (około 500 m²). Szacunkowy koszt ich remontu wyniesie około 2 mln zł i zostanie pokryty z zabezpieczenia wierzytelności, które odzyskamy jeszcze w tym roku.

W 2012 roku Powiat sprzedał budynek szpitala, wymagający remontu i dostosowania do obowiązujących standardów, za 4 428 332 zł. Cała cena sprzedaży została zabezpieczona hipoteką. PCZ miał wpłacać należności za budynek szpitala w ratach. Jednak przy drugiej racie spółka odmówiła zapłaty argumentując, że zapłaciła więcej długów szpitala niż miała  przejąć przy nabyciu udziałów. Powiat wniósł sprawę do sądu i zabezpieczył w depozycie sądowym całą kwotę, której nie chciało wpłacić PCZ czyli 853 298 zł.

Przed ogłoszeniem upadłości przez PCZ SA na konto Powiatu wpłacono 1 363 253 zł. Ponadto na liście wierzytelności mamy jeszcze kwotę 1 000 000 zł, z tytułu kary umownej należnej od spółki za zaprzestanie działalności. W wyniku nabycia budynku szpitala Powiat odzyska zabezpieczoną hipoteką kwotę 2 435 030 zł.

W 2019 roku zakupiony został wyremontowany budynek szpitala za kwotę 4 634 000 zł. Zestawienie aktywa – pasywa wygląda więc następująco:

Aktywa:  

- wpłacone środki przez PCZ – 1 363 253 zł

- odzyskane zabezpieczenie hipoteczne – 2 435 030 zł

- koszty poniesione przez PCZ na remont i dostosowanie budynku w latach 2010-2015 – około 4 mln zł

Łącznie: 7 798 283 zł.  

Pasywa:

- zakup budynku - 4 634 000 zł

- remont pozostałej części budynku - około  2 mln zł

- wyposażenie - około 500 tys. zł

Łącznie: 7 134 000 zł.

– Paradoksalnie wynik ekonomiczny utraty i odzyskania budynku szpitala okazuje się korzystny pod względem finansowym. Najistotniejsze w tym wszystkim są jednak negatywne skutki społeczne. Brak zabezpieczenia świadczeń medycznych z zakresu lecznictwa medycznego to strata, z którą nie możemy się pogodzić. Dlatego musimy zrobić wszystko, żeby przywrócić świadczenia opieki medycznej w budynku szpitala i  tym samym poprawić standard życia mieszkańców powiatu – reasumuje starosta Krzysztof Szałankiewicz.

(rfp)