Na pytanie, kto będzie uczył w nowej szkole, odpowiedź jest prosta: w większości ci sami nauczyciele, którzy uczą w Środzie obecnie. Obecna kadra pedagogiczna Szkoły Podstawowej nr 3 im. W. Broniewskiego zostanie rozdzielona na dwa odrębne zespoły. W każdej ze szkół (w tzw. „Trójce” i na Winnej Górze) będzie się uczyło ok. 450-500 uczniów, a w tej chwili w SP 3 jest ich ponad 1.000. Analogicznie w każdej z tych placówek będzie uczyło po ok. 50 nauczycieli, a obecnie w SP 3 jest ich zatrudnionych ok. 100.

Mam nadzieję, że to wyliczenie wystarczająco wyjaśnia wątpliwość zawartą w przytoczonym artykule: „Jak w takim razie obie te placówki będą dla siebie konkurencyjne, skoro uczyć w nich będą ci sami nauczyciele?”. Ci sami, ale już podzieleni na dwa konkurencyjne, ale nie wrogie sobie zespoły ludzi, którzy przez ostatnie lata nauczyli się ze sobą współpracować.Poza tym, aby w przyszłości w obu szkołach nie zabrakło specjalistów bardziej deficytowych przedmiotów, już dziś nauczyciele SP 3 mający kwalifikacje, na które nie ma obecnie większego zapotrzebowania, uzupełniają swoje wykształcenie, żeby zdobyć kwalifikacje do nauczania przedmiotów ścisłych, takich jak matematyka czy fizyka. Aby zachęcić nauczycieli do rozwoju zgodnie z potrzebami szkoły, są to dla nich studia nieodpłatne, w pełni refundowane z funduszy zabezpieczonych przez Gminę Środa Śląska na doskonalenie nauczycieli.

W przytoczonym artykule zasugerowano, że braki kadrowe dotyczą tylko szkół w Gminie Środa Śląska. Padło w nim pytanie: „Jaka jest przyczyna deficytu nauczycieli w średzkiej gminie?”. Odpowiedź brzmi: taka sama, jak w gminach i powiatach całego kraju. Pojawiające się wakaty na stanowiskach nauczycielskich są zjawiskiem ogólnokrajowym. Według informacji Ministerstwa Edukacji Narodowej liczba takich wakatów w roku 2020 wyniosła 3,7 tys. Jakie są tego przyczyny?

MEN oraz nauczycielskie związki zawodowe wskazują na masowe odejścia nauczycieli na emeryturę oraz coraz większą liczbę urlopów dla poratowania zdrowia. Sytuacja taka bierze się stąd, że dziś statystyczny nauczyciel w Polsce ma prawie 45 lat, a 5% czynnych zawodowo nauczycieli osiągnęło już nawet wiek emerytalny. Do tego dochodzą niskie zarobki. Tak, NISKIE zarobki. Co prawda we wspomnianym artykule przytoczono stwierdzenie, że w naszej gminie jest ponad 105 nauczycieli dyplomowanych, którym przysługuje wynagrodzenie w wysokości 6,7 tys. złotych brutto. Przyznaję, że to brzmi bardzo imponująco. W takim razie dlaczego młodzi ludzie nie garną się stadnie do pracy w szkole?

Chciałoby się zapytać: "Dlaczego skoro jest tak dobrze, to jest aż tak źle?" Ostatnio z powodu braku kandydatów zlikwidowano na przykład kierunek matematyka o specjalności nauczycielskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Dlaczego? Czy młodzi ludzie nie chcą dobrze zarabiać?

Przyczyna jest prosta. Podana wyżej suma mocno zakłamuje rzeczywistość. Obiektywne fakty są takie, że nauczyciel stażysta bezpośrednio po ukończeniu studiów licencjackich otrzymuje w szkole pensję brutto 2.818 zł (przy obecnej płacy minimalnej 2.800), a w tym samym czasie absolwenci kierunków ścisłych mogą uzyskać na rynku pracy ofertę zatrudnienia za sumę co najmniej dwukrotnie wyższą. Nie ma też w zawodzie nauczycielskim nadziei na szybki awans. Z wyliczeń ZNP wynika, że w 2020 roku różnica między średnim wynagrodzeniem nauczycieli, a średnim wynagrodzeniem w kraju jest największa od 2005 roku. W tym miejscu warto też sprostować, że pensja podstawowa nauczyciela dyplomowanego to 4.046 zł brutto (plus wysługa lat maksymalnie 20% i dodatek motywacyjny, średnio 5%), a przytoczona we wspomnianym artykule podana na sesji Rady Gminy w dniu 24 lutego średnia kwota jego wynagrodzenia 6.700 zł kryje w sobie trzynastki, nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne. Sumę tę mocno zawyża również stan pandemii.

W ostatnim roku w SP 3 z powodu choroby nieobecnych było często do 20% nauczycieli, co oznaczało potrzebę organizowania olbrzymiej ilości dodatkowo płatnych zastępstw. Nauczyciele mierzą się na co dzień nie tylko z niskimi pensjami. Muszą się nieustannie dokształcać i doskonalić. Ich praca nie kończy się po zamknięciu drzwi szkoły. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie polega ona na 18 godzinach tygodniowo spędzonych przy tablicy i dwóch miesiącach wakacji. Nauczyciela – tak jak każdego innego pracownika – obowiązuje 40- godzinny tydzień pracy. Aby rzetelnie przygotować się do lekcji, sprawdzić uczniowskie prace, odbyć wszystkie rady, zebrania i służbowe spotkania, wreszcie – wypełnić wszelką rozbudowaną dokumentację – potrzebuje często wiele więcej czasu niż 8 godzin dziennie. Dodajmy do tego skomplikowany system awansu zawodowego nauczyciela, pracę w nieustającym stresie, chaotycznie wprowadzane kolejne reformy systemu oświaty, wreszcie: ciągłe ataki na jego dobre imię.

W tym miejscu pragnę złożyć deklarację w imieniu nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 3 w Środzie Śląskiej: czekamy z utęsknieniem na poprawę warunków naszej pracy i nauki średzkich dzieci. Powstanie nowego budynku szkoły na Winnej Górze sprawi, że nie będzie już konieczności nauczania w ciasnych klasach, przemieszczania się po wąskich klatkach schodowych, biegania między budynkami. Liczymy na to, że w zamian pojawią się wkrótce nowocześnie wyposażone sale lekcyjne, miejsca rekreacji i dużo przestrzeni. Bardzo prawdopodobne, że takie komfortowe warunki w obu bardziej kameralnych, dopasowanych do standardów XXI w. szkołach pomogą przyciągnąć do nich młodych nauczycieli. Tu potrzebne są jednak przede wszystkim głębsze zmiany systemowe na wyższym szczeblu, idące m.in. w kierunku zwiększenia wsparcia finansowego nauczyciela rozpoczynającego pracę.

Emilia Latos
Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 3
im. Władysława Broniewskiego w Środzie Śląskiej